Πνευματική Έκτακτη Ανάγκη (Πνευματική Κρίση, Spiritual Emergency)

Θέλησα να γράψω αυτό το άρθρο σε συνέχεια μιας συνεδρίας στην οποία ο θεραπευόμενος μου ανέφερε πως νιώθει φόβο και ανασφάλεια για την ψυχική του υγεία, γιατί επισκεπτόμενος έναν επαγγελματία ψυχικής υγείας, χωρίς να του κάνει κανονική διάγνωση του είπε πως όλα αυτά που του αναφέρει ίσως είναι ψυχωτικά επεισόδια. Παρόλο που η συνεισφορά των επαγγελματιών της ψυχικής υγείας είναι μεγάλη και σεβαστή, καλό είναι να λαμβάνουν υπόψιν τους πως ίσως να μην είμαστε μόνο ένας κυτταρικός  οργανισμός αυξημένης πολυπλοκότητας. 

Η ενοποίηση σώματος, νου και πνεύματος

Η έννοια των πολλών στρωμάτων στη συνείδηση είναι πλέον αποδεκτή από πολλούς επαγγελματίες στον χώρο της ψυχικής υγείας, οι οποίοι έχουν αντιληφθεί την ενότητα σώματα/νους/πνεύμα και συμπεριλαμβάνουν στη θεραπευτική τους πρακτική ποικιλία τεχνικών και εργαλείων, όπως αναδρομές ζωής, εσωτερικό παιδί, περιγενετική περίοδος, διαλογισμός, γιόγκα, συνειδητή αναπνοή, εξισορρόπηση ενεργειών, γείωση και άλλες εναλλακτικές θεραπευτικές μεθόδους. Τα άτομα που αντιμετωπίζουν ψύχωση μπορεί επίσης να ωφεληθούν από αυτές τις μεθόδους θεραπείας. Ωστόσο, αυτό θα πρέπει να γίνει σε συνεργασία με τον επιβλέποντα ιατρό για να διασφαλιστεί η ασφάλεια και η θεραπευτική αποτελεσματικότητα.

Η Εξέλιξη της Συνείδησης

Σε όλους μας όσοι ασχολούμαστε με την Εσωτερική Αναζήτηση, την Αναδρομική Θεραπεία, τη Συνειδητή Αναπνοή, τη Ψυχοθεραπεία κ.λ.π. είναι συνήθως αποδεκτό, πως μπορεί κάποιος/α να φτάσει σε υψηλότερα επίπεδα συνείδησης, με τρείς διαφορετικούς τρόπους. Ο πρώτος είναι αυτό που ονομάζουμε «πνευματική εξέλιξη». Είναι δηλαδή ο τρόπος που κάποιος καθώς συνεχίζει τη μελέτη, την αυτοπαρατήρηση, τον διαλογισμό, τη ψυχοθεραπεία και άλλες πρακτικές, μεταβαίνει σε ένα υψηλότερο επίπεδο πεποιθήσεων, αντίληψης και βιωμάτων. Ο δεύτερος τρόπος είναι, όταν μια εξελιγμένη ψυχή συναντάει έναν Δάσκαλο, που προοριζόταν να συναντήσει. Ο τρίτος τρόπος έρχεται ξαφνικά, καταλυτικά, με έντονα συμπτώματα σε όλα τα επίπεδα του ψυχισμού του ατόμου. Μπορεί να εκδηλωθεί, έπειτα από ένα έντονο αρνητικό γεγονός ή από έντονες πνευματικές πρακτικές και φαίνεται σαν να απειλεί την ψυχική ισορροπία και ομοιόσταση. Μεταξύ των πνευματικών εμπειριών που πιστεύεται ότι οδηγούν σε επεισόδια πνευματικής κρίσης ή πνευματικής έκτακτης ανάγκης είναι ψυχικές επιπλοκές που σχετίζονται με υπαρξιακή κρίση, μυστικιστική εμπειρία, εμπειρίες κοντά στο θάνατο, σύνδρομο Κουνταλίνι, παραφυσικές εμπειρίες, θρησκευτική έκσταση ή άλλες πνευματικές πρακτικές.

Ιστορικό

Πριν από τα μέσα της δεκαετίας του 1970, η κυρίαρχη ψυχιατρική δεν έκανε διάκριση μεταξύ πνευματικών ή μυστικιστικών εμπειριών και ψυχικών ασθενειών (GAP, 1976, σ. 806). Ωστόσο, κατά τη διάρκεια των δεκαετιών του 1960 και του 1970, η επικάλυψη πνευματικών/μυστικών εμπειριών και προβλημάτων ψυχικής υγείας απέκτησε ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τους επικριτές της αντικουλτούρας της κυρίαρχης ψυχιατρικής πρακτικής που υποστήριξαν ότι οι εμπειρίες που δεν εμπίπτουν στον κανόνα μπορεί απλώς να είναι ένας άλλος τρόπος κατασκευής της πραγματικότητας και όχι αναγκαστικά σημάδι ψυχικής διαταραχής. Η υπόθεση της κυρίαρχης ιατρικής ψυχιατρικής αμφισβητήθηκε επίσης από επικριτές από τον ίδιο τον τομέα της ιατρικής ψυχιατρικής. Για παράδειγμα, ο R. D. Laing υποστήριξε ότι τα προβλήματα ψυχικής υγείας θα μπορούσαν επίσης να είναι μια υπερβατική εμπειρία με θεραπευτικές και πνευματικές πτυχές. Ο Arthur J. Deikman πρότεινε περαιτέρω τη χρήση του όρου «μυστική ψύχωση» για να χαρακτηρίσει αφηγήσεις σε πρώτο πρόσωπο ψυχωσικών εμπειριών που είναι εννοιολογικά παρόμοιες με αναφορές μυστικιστικών εμπειριών.

Λόγω της αυξανόμενης αναγνώρισης της επικάλυψης πνευματικών/μυστικών εμπειριών και προβλημάτων ψυχικής υγείας, στις αρχές της δεκαετίας του 1990 οι συγγραφείς Lukoff, Lu, & Turner (Turner et al., 1995, σελ. 435) έκαναν μια πρόταση για μια νέα διαγνωστική κατηγορία με τίτλο " Θρησκευτικά ή πνευματικά προβλήματα». Η κατηγορία εγκρίθηκε από την Task Force DSM-IV το 1993 (Turner et al., 1995, σελ. 436) και περιλαμβάνεται στην τέταρτη έκδοση του Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders (DSM-IV) (American Psychiatric Association , 1994). Η συμπερίληψη σηματοδοτεί την αυξανόμενη επαγγελματική αποδοχή πνευματικών θεμάτων στην αξιολόγηση προβλημάτων ψυχικής υγείας.

 Πνευματική Έκτακτη Ανάγκη ή Ψύχωση;

Είναι πολύ συνηθισμένο να συγχέονται οι Πνευματικές Έκτακτες Ανάγκες, με ένα ψυχωτικό επεισόδιο ή Ψύχωση, λόγω της ομοιότητας των συμπτωμάτων τους. Έτσι και στα δυο έχουμε συμπεριφορές και μοτίβα σκέψης που δεν συνάδουν με την καθιερωμένη λογική σκέψη και έχουν μια αλλοιωμένη αντίληψη του χωροχρόνου. Έτσι βρίσκουμε συμπτώματα αποδιοργανωμένων συμπεριφορών, παράλογα ή μπερδεμένα μοτίβα ομιλίας και σημαντικές αλλαγές στον τρόπο που βλέπουν τον εαυτό τους και τη θέση τους στον κόσμο. Ακόμη οι προτεραιότητες και των δυο μετατοπίζονται από τις λογικά για την κοινωνία μας αποδοχές και ανάγκες, σε άλλες λιγότερο συνηθισμένες ανησυχίες.

Ένα άτομο σε Πνευματική Έκτακτη Ανάγκη ή Ψύχωση, μπορεί να βιώνει πολύ έντονα συναισθήματα, έλλειψη συναισθημάτων ή και συναισθήματα που είναι απρόσφορα. Άλλες παρόμοιες καταστάσεις είναι η αίσθηση της διεύρυνσης του εαυτού, να πιστεύουν ότι είναι κάτι περισσότερο από ένα φυσικό σώμα, ένα πνευματικό ον ή ακόμη και να έχουν πλήρη απώλεια ταυτότητας.

Σύμφωνα με όλα τα πιο πάνω αλληλοκαλυπτόμενα συμπτώματα, είναι εύκολο για τους επαγγελματίες της ψυχικής υγείας να συγχέουν μια Πνευματική Έκτακτη Ανάγκη με ένα ψυχωτικό επεισόδιο ή Ψύχωση. Ίσως ο λόγος πίσω από αυτή τη σύγχυση είναι λόγω μιας υπερβολικά ορθολογιστικής στάσης στη δυτική ιατρική και ψυχολογία. Πολλοί δυτικοί επαγγελματίες πιστεύουν ότι αυτές οι υπερβατικές καταστάσεις είναι αποτέλεσμα ψευδαίσθησης που προκαλείται από ναρκωτικά ή σαν εκδήλωση μιας σοβαρής κατάστασης ψυχικής υγείας. Αυτές οι πεποιθήσεις μπορεί να οδηγήσουν σε ακατάλληλη διάγνωση Ψύχωσης ή άλλων κρίσεων ψυχικής υγείας.

Μπορούμε να θεωρήσουμε πως υπάρχει ένα φάσμα στο οποίο οι πνευματικές εμπειρίες υπάρχουν στο ένα άκρο του φάσματος και έχουν δυνατότητες για θετικές μαθησιακές εμπειρίες, προσαρμογή και ανάπτυξη, ενώ στο άλλο άκρο αυτού του φάσματος βρίσκεται η Ψύχωση, που διαφοροποιείται από τις πνευματικές εμπειρίες από την πιθανότητα αρνητικών αποτελεσμάτων, όπως βλάβη στο άτομο ή στους άλλους. Έτσι η βασική διαφορά μεταξύ Πνευματικής Έκτακτης Ανάγκης και Ψύχωσης, είναι το πιθανό αποτέλεσμα και όχι η ίδια η εμπειρία. Η διάγνωση μεταξύ του ενός ή του άλλου μπορεί να εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τον ιατρό που κάνει τη διάγνωση και το ιστορικό του ατόμου, είτε στην Ανατολική είτε στη Δυτική ιατρική.

Η Πνευματική Έκτακτη Ανάγκη συνοδεύεται από συναισθήματα συμπόνιας

Οι Πνευματικές Έκτακτες Ανάγκες συχνά συνοδεύονται από συναισθήματα συμπόνιας, τα οποία μπορεί να παραμείνουν σε κάποιον/α αφού επιστρέψει στην καθημερινή του κατάσταση. Ακόμη συνοδεύονται επίσης συχνά από μια βαθιά πνευματική συνιστώσα, που περιλαμβάνει εμπειρίες θανάτου και αναγέννησης, συναντήσεις με υπερφυσικά όντα και συναισθήματα ενότητας με το σύμπαν.

Πώς μπορεί ένας αρμόδιος να βοηθήσει σε μια Πνευματική Έκτακτη Ανάγκη;

Η διαπροσωπική ψυχολογική παρέμβαση σε αυτές τις καταστάσεις συνείδησης θα πρέπει να δίνει έμφαση στα θετικά πλαίσια των εμπειριών τους, αντί να τα θεωρεί ως ασθένεια που χρειάζεται θεραπεία. Έτσι υπάρχει ανάγκη να σεβόμαστε τη θεραπευτική σοφία που μπορεί να προκύψει μέσω της Πνευματικής Έκτακτης Ανάγκης, και να υποστηρίζουμε τη φυσική πορεία αυτής της κατάστασης συνείδησης. Οι θεραπευτικές παρεμβάσεις περιλαμβάνουν τη διαβεβαίωση των ατόμων ότι η εμπειρία τους είναι φυσιολογική, τη μείωση της περιβαλλοντικής διέγερσης και την ενθάρρυνση της δημιουργικής έκφρασης με τη μορφή τέχνης, μουσικής, ζωγραφικής, ή χορού, για να εξωτερικεύσουν την εμπειρία τους με τρόπους που δεν μπορούν να εκφραστούν πλήρως με λογικούς συνειρμούς και λόγια.

Spyros Kapnias Σύμβουλος Ψυχικής Υγείας Σε Εκπαίδευση Συναλλακτική Ανάλυση - Body Focused Psychotherapy Gestalt - Compementary Medical Hypnotherapist - Hypnosis & Gestalt Certification - Certified Past Lives Regression Therapist - Spirit and Energy Release Certification - Inner Child Certification - Certified Life Between Lives Regression Therapist / Master & Trainer in Hypnotherapy / Certified “Swan” Hypnotherapy / Master NLP - Coaching - Time Line Therapy / Certified Energy Psychology Certification - Master in Acupressure & EFT / Certified Master Ho'oponopono / Reiki Master / Advance Breathwork & Pranayama Trainer / Senion Yoga Teacher and Trainer / Healing Code Certification, Yoga Nidra Senior Teacher, Lucid Dreaming Certification