Ας γνωρίσουμε το Άγχος, το Στρες και την Κρίση Πανικού

Ενώ το άγχος, το στρες και η κρίση πανικού έχουν αρκετά κοινά συμπτώματα και πολλές φορές συνυπάρχουν ή πυροδοτούν το ένα το άλλο, αποτελούν τρεις διαφορετικές ψυχικές καταστάσεις. 

Στρες

Το στρες είναι μια φυσιολογική αντίδραση του οργανισμού σε κάθε έντονο ερέθισμα που απαιτεί κάποια επείγουσα ενέργεια από την πλευρά μας και συνήθως υποχωρεί μόλις ολοκληρώσουμε τις ανάγκες που το προκαλούν. Το στρες, σε φυσιολογικά επίπεδα είναι ευεργετικό για την εξέλιξη μας και την κοινωνική μας ανέλιξη, διότι μας παρακινεί στην προσπάθεια για επιτυχία, μας προστατεύει από κινδύνους, κάνοντας μας πιο ευέλικτους και πιο διορατικούς στην εξεύρεση λύσεων σε προβλήματα. 

Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι οι εξετάσεις ή μια δημόσια ομιλία. Ο μαθητής ή ο ομιλητής, αισθάνονται έντονο στρες πριν και κατά την διάρκεια της εξέτασης ή της ομιλίας, συμπτώματα όμως που υποχωρούν μόλις τελειώσει και ολοκληρωθεί το στρεσογόνο γεγονός.

Τα κύρια συμπτώματα του στρες περιλαμβάνουν μυϊκή σύσπαση, ναυτία, διάρροια, θυμό, πονοκέφαλο, ιδρώτα, ταχυκαρδία, αϋπνία, ζαλάδα και την αίσθηση της συντριβής κάτω από το βάρος των υποχρεώσεων. Τα συμπτώματα αυτά είναι γνώριμα σε όλους και όλοι οι άνθρωποι θα τα βιώσουν κάποια στιγμή στη ζωή τους, χωρίς αυτό να σημαίνει πως είναι κάτι το ανησυχητικό, εκτός κι αν έχουν μεγάλη διάρκεια.

Σύμφωνα με μελέτες τα χαμηλά επίπεδα στρες δυναμώνουν τις συνάψεις του εγκεφάλου και βοηθούν στην παραγωγή νευροτροφινών. Δυστυχώς όμως, τα επίπεδα του στρες στην σύγχρονη καθημερινότητα του ανθρώπου είναι αυξημένα. 

Άγχος

Το άγχος βιώνεται στις περισσότερες φορές συνυφασμένο με το αίσθημα του φόβου. Συχνά το στρες είναι ικανό να πυροδοτήσει το άγχος, εάν υπάρχουν αρνητικές παιδικές ή παρελθοντολογικές εμπειρίες. Όμως δεν χρειάζεται υποχρεωτικά κάποιο στρεσογόνο ερέθισμα για να ενεργοποιηθεί και μπορεί να υπάρχει ως μόνιμο συναίσθημα, το οποίο φαίνεται να μην υποχωρεί. 

Τα κύρια συμπτώματα του άγχους είναι η δυσκολία συγκέντρωσης. Αναλυτικότερα, το βίωμα του συμπτώματος αυτού περιλαμβάνει δυσκολία στην οργάνωση των σκέψεων, εξασθένηση της μνήμης, εξάντληση και έλλειψη κινήτρου ή ενδιαφέροντος για αγαπημένες δραστηριότητες. Ακόμη δυσκολία στον ύπνο, γιατί η κόπωση που προκαλείται από την κακής ποιότητας ύπνου, συμπληρώνει την ψυχολογική κόπωση που προκαλεί μια αγχώδης διαταραχή, τοποθετώντας τον πάσχοντα σε έναν φαύλο κύκλο, με πολλές αρνητικές συνέπειες τόσο στην υγεία του, όσο και στην κοινωνική του ζωή. 

Το χρόνιο άγχος δημιουργεί σοβαρά προβλήματα στην υγεία μας και χρήζει σωστής θεραπείας και αντιμετώπισης.

Αγχώδης Διαταραχή

Μια αγχώδης διαταραχή θα περιλαμβάνει ένα μόνιμο αρνητικό συναίσθημα άγχους, που μοιάζει με την αναμονή μιας μεγάλης επικείμενης καταστροφής, χωρίς να υπάρχει κάποιος υπαρκτός κίνδυνος.

Διαταραχές με τις οποίες συνδέονται το άγχος και το στρες είναι οι εξής:

• Γενικευμένη αγχώδης διαταραχή. Μια μόνιμη, δυσανάλογα έντονη ανησυχία για καταστάσεις που δεν εμπεριέχουν κάποιον φαινομενικά πραγματικό κίνδυνο.

• Μετά-τραυματικό στρες (PTSD). Φόβος και άγχος που οφείλονται σε τραυματικές εμπειρίες.

• Ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή ή μανιοπαρορμητική διαταραχή (OCD). Εμμονικές σκέψεις που συνοδεύονται από την επιθυμία για την τέλεση συγκεκριμένων πράξεων επαναληπτικά.

Κρίση πανικού

Υπάρχουν άνθρωποι που υποφέρουν από διαταραχές άγχους και εμφανίζουν συχνά κρίσεις πανικού. Η κρίση πανικού είναι μια στιγμή πολύ έντονου άγχους και φόβου, και μπορεί να πυροδοτηθεί από γενικευμένο στρες ή άγχος, χωρίς κάποιο ερέθισμα. Συνήθως όμως μια κρίση, επέρχεται από συγκεκριμένες καταστάσεις, όπως για παράδειγμα η έκθεση ενός αγοραφοβικού ατόμου σε πολυκοσμία. Όλοι οι άνθρωποι μπορεί να βιώσουν μια κρίση πανικού κάποια στιγμή στη ζωή τους. Η κρίση πανικού είναι μια εξαιρετική έντονη κατάσταση και εν δυνάμει επώδυνη και σωματικά και ψυχικά, για το άτομο που την βιώνει. Σε κάποιες περιπτώσεις, η υπόνοια πως μπορεί να επέλθει κάποια κρίση πανικού, μπορεί να προκαλέσει την ίδια την κρίση.

Αυτό που συμβαίνει στο σώμα του ατόμου που βιώνει την κρίση, είναι η λεγόμενη «κατάσταση μάχης, φυγής, παγώματος» (fight, flight, froze response), κατά την οποία το σώμα γεμίζει με αδρεναλίνη για να ανταπεξέλθει άμεσα σε κάποιον ξαφνικό, θανάσιμο κίνδυνο, πχ. ένα άγριο θηρίο ή ένα ακραίο φυσικό φαινόμενο.

Mια τυπική κρίση πανικού έχει διάρκεια μέσο όρο 10 λεπτά και μπορεί να κρατήσει λιγότερο ή να φτάσει έως και τη μισή ώρα. Οι αλλεπάλληλες κρίσεις όμως, δύναται να κρατήσουν αρκετές ώρες.

Τα κύρια συμπτώματα μιας κρίσης πανικού είναι τα εξής: Αίσθημα τρόμου, ταχυκαρδία, έντονη εφίδρωση, τρέμουλο, δυσκολία στην αναπνοή, πόνος στο στήθος, πόνος στο στομάχι και ναυτία, μουδιασμένα χέρια, ρίγη, αίσθηση πως το άτομο βρίσκεται έξω από το σώμα του (εξωσωματική εμπειρία).

Spyros Kapnias Σύμβουλος Ψυχικής Υγείας Σε Εκπαίδευση Συναλλακτική Ανάλυση - Hypnosis & Gestalt Certification - Certified Past Lives Regression Therapist - Spirit and Energy Release Certification - Inner Child Certification - Certified Life Between Lives Regression Therapist / Master & Trainer in Hypnotherapy / Certified “Swan” Hypnotherapy / Master NLP - Coaching - Time Line Therapy / Certified Energy Psychology Certification - Master in Acupressure & EFT / Certified Master Ho'oponopono / Reiki Master / Advance Breathwork & Pranayama Trainer / Senion Yoga Teacher and Trainer / Healing Code Certification, Yoga Nidra Senior Teacher, Lucid Dreaming Certification.